Beleidsplan Licht in de Openbare Ruimte

Open stallen


De melkveehouderij is de belangrijkste agrarische tak in de gemeente Zwartewaterland. Het afschaffen van de melkquota in combinatie met het gestaag voortschrijdende schaalvergrotingsproces leidt tot de bouw van grote melkveestallen. Deze moderne stallen hebben door hun open karakter ook ’s avonds invloed op het landschap van Zwartewaterland.

Veel agrariërs hebben verlichting op hun terrein en aan hun woning. Daarnaast hebben ze soms extra licht nodig voor hun bedrijfsvoering. Op diverse locaties zie je in de avonduren verlichte open ligboxenstallen. Licht speelt namelijk een belangrijke rol in de melkproductie. ’s Nachts brandt veelal alleen “waak”licht. Het bestemmingsplan biedt ruimte voor schaalvergroting en de behoefte aan grotere stallen groeit. Vanwege dierenwelzijn (frisse lucht), worden deze stallen steeds meer open zodat er meer licht en lucht naar binnen èn naar buiten komt. 

open stal nieuwe weg hasselt zwartewaterland

Foto: Sommige ligboxenstallen zijn van verre zichtbaar in het open landschap. Lichtuitstraling van een open stal is sterker naarmate de opening hoger is.

Hinderlijke verlichting

Ligboxenstallen kunnen door de uitstralende verlichting in de avonduren  een bron van landschapsverstoring zijn. De oranje of witte lichtstreep is van verre zichtbaar als deze niet is afgeschermd. Van dichtbij kan het licht hinderlijk zijn voor omwonenden en/of voor weggebruikers, met name als de lampen laag hangen en direct zichtbaar zijn vanaf de weg. 

Maatregelen

Het is mogelijk om de stallen zo in te richten en te verlichten dat de lichtuitstraling beperkt is, zeker bij renovatie, uitbreiding en nieuwbouw van stallen. De gemeente en de ondernemer kunnen op dat moment afspraken maken aangaande: 

  • de lengte van de overstek
  • het dak (deze kan geheel dicht zijn of ramen bevatten)
  • de plaatsing van de armaturen (als deze boven de goothoogte hangen dan is er niet direct zicht op de lampen)
  • de richting waarop de armaturen het licht uitstralen
  • het gebruik van beweegbaar lichtwerende gordijnen
  • het afschermen via landschapselementen zoals bomenrijen, of via een ophoping van grond
  • het gebruik van energiezuinige lampen (als tweede aspect binnen ′bewust verlichten′) 

Gemeentelijk beleid

Het Bestemmingsplan Buitengebied bevat geen specifieke bepalingen omtrent de verlichting van open stallen. 

De gemeente zal in gesprek gaan met eigenaren van bestaande verlichting, zoals verlichting in open stallen, als die storend is voor omwonenden, weggebruikers of het donkere landschap. Besproken wordt welke maatregelen er redelijkerwijs mogelijk zijn om de overlast te beperken. 

De provincie Overijssel vraagt in haar (ontwerp)beheerplan voor de Natura 2000 gebieden aandacht voor het tegengaan van lichthinder door open stallen. Bij het toetsen van plannen in het kader van de Natuurbeschermingswet, neemt de provincie de impact van verlichting mee.

zwartewaterland oude wetering mastenbroek nachtstand 

Foto: Deze stal stond waarschijnlijk al op de nachtstand rond 23 uur in de avond. Hier is vooral het aantal open vlakken beeldbepalend. Deels schijnt het licht direct omhoog, wat de zichtbaarheid van sterren vermindert. Het licht richting de weg en het open landschap wordt deels afgeschermd met bomen. 

LTO Salland & LTO Noord

Binnen LTO Salland wordt in 2015 ervaring opgedaan met het verminderen van de lichtuitstoot en het energieverbruik van stallen. LTO Noord heeft in 2014 een richtsnoer ontwikkeld voor verlichting van open melkveestallen. 

stal zwartewaterland Nieuwe wetering mastenbroek

Foto: Een stal op de nachtstand met weinig lichtuitstoot vanuit de stal. De gevel wordt aangelicht.